Café Riche was het oudste eetcafé van Pretoria. Je kon er, uitkijkend over het Kerkplein, genieten van koffie, een grote verscheidenheid aan lokale en Belgische bieren en verse gerechten als het Boer en Brit-ontbijt, bestaande uit bacon, ham, eieren, boerewors en brood. Het café was vooral in trek bij toeristen en ambtenaren. Het fraaie interieur met versieringen in art-nouveaustijl voerde de gasten terug in de tijd. Café Riche was een welkome plek van ontspanning tussen de banken en overheidsgebouwen rond het plein.

Het gebouw, dat eigenlijk het Reserve Investment Building heet, is een van de weinige art-nouveaupanden in Pretoria. Het werd ontworpen door de Nederlandse architect Frans Soff in 1904. Veel van de bouwmaterialen waren afkomstig van de gesloopte kerk op het Kerkplein. De beeldhouwer Anton van Wouw, ook afkomstig uit Nederland, was verantwoordelijk voor het reliëf van Mercurius op de noordoosthoek. Het reliëf van de Romeinse god van de handel verwees naar de financiële instelling die oorspronkelijk in het gebouw zat. De gestileerde uil die uitkijkt over het Kerkplein is van de hand van Charles Marega.

Lees verder “Café Riche” →

Postkantoren behoorden vroeger tot de voornaamste gebouwen van een stad. Ze verbonden de stad met de wereld. In Pretoria getuigt het statige Hoofdpostkantoor uit 1910 aan de westzijde van het Kerkplein nog altijd van de belangrijke rol die het postwezen ooit innam

Het eerste postkantoor in Pretoria was een eenvoudig gebouw met witgepleisterde muren en een rieten dak. Het stond aan de Pretoriusstraat achter de eerste Raadzaal. In de begindagen van Pretoria brachten renbodes en transportrijders de post naar het postkantoor. Medewerkers van het postkantoor deelden de brieven uit aan het wachtende publiek. Voor ongeletterden lazen zij de brieven voor. Friedrich Jeppe, de postmeester-generaal van de Zuid-Afrikaansche Republiek van 1868 tot 1874, verbeterde het gebrekkige postwezen aanzienlijk met de introductie van postkoetsen en postzegels.

Lees verder “Het Hoofdpostkantoor van Pretoria” →

Het Paleis van Justitie aan de noordkant van het Kerkplein in Pretoria is een van de sierlijkste gebouwen van de stad. Op 8 juni 1897 legde president Paul Kruger de hoeksteen. Onder de steen was een kist geplaatst met daarin de grondwet van de Zuid-Afrikaansche Republiek, een exemplaar van alle kranten van het land, een complete set munten van de republiek en kopieën van de bouwtekeningen van het gebouw.

Aan de bouw was een felle discussie voorafgegaan over het ontwerp. Hoofdrechter John Kotzé wilde als verwijzing naar de oorsprong van het Rooms-Hollandse recht van de Zuid-Afrikaansche Republiek een gebouw in Hollandse renaissancestijl. Hij noemde het Departement van Justitie aan het Plein in Den Haag als voorbeeld. De architect Sytze Wierda, die als hoofd van het Departement Publieke Werken ook de tegenovergelegen Raadzaal had ontworpen, meende dat een te Nederlands gebouw afbreuk zou doen aan het beeld van de Zuid-Afrikaansche Republiek als onafhankelijk land. Hij ontwierp het Paleis van Justitie in de meer internationaal georiënteerde Italiaanse renaissancestijl met een centrale koepel geflankeerd door twee torens.

Lees verder “Het Paleis van Justitie in Pretoria” →

In april 2015 liet ik familieleden Pretoria zien. Natuurlijk bezochten we ook het Kerkplein in het midden van de stad. Op het plein werd hard gewerkt aan een groot hek om het standbeeld van Paul Kruger te beschermen. We passeerden het nog onvoltooide hek en liepen richting de Oude Raadzaal. Het voormalige parlementsgebouw van de Zuid-Afrikaansche Republiek zag er gesloten uit, maar tot onze verbazing was de deur niet op slot. Binnen werden we verwelkomd door een opgewekte suppoost. Nadat we entree hadden betaald moesten we, zoals gebruikelijk in Zuid-Afrika, onze namen invullen in een gastenboek. Al een paar dagen waren er geen bezoekers geweest. De suppoost verwachtte blijkbaar niemand meer. Zij deed de deur op slot en gaf ons een rondleiding door het prachtige, verlaten gebouw.

De Raadzaal is het tweede gebouw op deze locatie. Het eerste gebouw uit 1867 was ook gebouwd voor de Volksraad, zoals het parlement van de Zuid-Afrikaansche Republiek heette. Het was een eenvoudig gebouw met witgepleisterde muren, een rieten dak en een veranda waar vaak drie ezels stonden. Natuurlijk konden voorbijgangers het niet laten de dieren te vergelijken met de volksvertegenwoordigers aan de andere kant van de muur.

Lees verder “De Oude Raadzaal” →

Pretoria is de bestuurlijke hoofdstad van Zuid-Afrika. Het is een statige regeringsstad met fraaie architectuur, lommerrijke buitenwijken en brede straten omzoomd door jacaranda’s die in de lente zorgen voor een prachtige paarse gloed. Het historische middelpunt van de stad is het Kerkplein, de plek van waaruit het oorspronkelijke dorpje uitgroeide tot de vierde stad van het land.

Pretoria werd in 1855 gesticht als de nieuwe hoofdstad van de Zuid-Afrikaansche Republiek. President Marthinus Wessel Pretorius vernoemde de plaats naar zijn vader, de Voortrekkerleider Andries Pretorius. Pretoria kreeg een rechthoekig stratenpatroon met in het midden een open ruimte die diende als marktplaats. Op het plein werd een Nederduitsch Hervormde kerk gebouwd die in 1857 werd ingewijd. Het was een eenvoudig gebouw. Net als de huizen en winkels rond het plein had het witgepleisterde muren en een rieten dak. De eerste gebouwen in Pretoria waren nog opgetrokken in de Transvaalse variant van de Kaaps-Hollands stijl.

Lees verder “Het Kerkplein in Pretoria” →